microtarasheh
تعویض خمیرسیلیکون

چطور بفهمیم خمیر سیلیکون تمام شده است ؟

خمیر سیلیکون یک ترکیب رسانای حرارتی است که بعنوان رابط بین تراشه و هیت سینک استفاده می شود و وظیفه ی آن انتقال گرما و حرارت است . این خمیر ظاهری سفید یا طوسی رنگ دارد که به شکل جامد روان می باشد . خمیر سیلیکون تا زمانی قابل استفاده است که هنوز سفت نشده و روان باشد در غیراینصورت ویژگی و قابلیت هدایت گرمایی خود را از دست داده و باید تعویض گردد . در ادامه به بررسی نشانه های خرابی خمیر سیلیکون میپردازیم که با مشاهده ی آنها باید خمیر سیلیکون را تعویض کنید : اگر به موقع متوجه خرابی خمیر شده و آن را تعویض نکنید خطرناک بوده و میتواند آسیب جبران ناپذیری را به سیستم شما وارد و آن را غیرقابل تعمیر کند لذا حتما سالی یکبار به مرکز تعمیرات مراجعه کرده و دستگاه خود را سرویس کنید . ( سرویس دستگاه شامل شستشوی فن ها و تعویض خمیر سیلیکون و ترمال پد ، شستشو هیت سینک و …  می شود . )

فهرست :

     1.   علائم خرابی خمیرسیلیکون

     2.   دلایل خشک شدن خمیر سیلیکون

     3.   چگونه خمیرسیلیکون فاسد را شناسایی کنیم ؟

     4.   انتخاب نوع خمیر سیلیکون

     5.  پد حرارتی بهتر است یا خمیر سیلیکون

     6.   جمع بندی

علائم خرابی خمیر سیلیکون : 

خرابی خمیرسیلیکون بی سروصدا نبوده و همراه با علامت هایی است که درادامه به آنها میپردازیم ، بنابراین با مشاهده ی آنها بهتر است به سراغ خمیرسیلیکون رفته و میزان سلامت آن را چک نمایید .

 خمیر سیلیکون

1. داغ شدن بیش از حد سیستم کامپیوتر :

تمام سیستم های کامپیوتری حین کار کردن داغ میشوند به همین دلیل برای انتقال این حرارت تولید شده به بیرون از فن استفاده میگردد  . درصورت تمیز نبودن فن سیستم شروع به داغ شدن میکند اما اگر فن کامپیوتر تمیز است ،  علت داغ شدن را باید در بخش دیگر جستجو کنید . یکی از مواردی که میتواند سبب تولید گرما شود ، خرابی خمیرسیلیکون است که در بین پردازنده ( CPU – GPU ) و هیت سینک قرار دارد . این خمیر نقش بسزایی در انتقال حرارت دارد بطوریکه هنگام داغ شدن بیش از حد سیستم ، اولین مورد که باید بررسی کنیم ، سلامت خمیر سیلیکون است . چراکه درصورت خشک شدن ، هوا جایگزین آن می شود و از آنجایی که هوا رسانای خوبی برای انتقال گرما نیست نمی تواند گرمای تولیدی توسط پردازنده را به هیت سنک انتقال داده و آن را خنک کند . از این رو نسبت به داغ شدن بیش از حد سیستم خود حساس باشید و بصورت دوره ای خمیر یا پد سیلیکون را تعویض کنید .

2.کند شدن عملکرد سیستم کامپیوتر :

وجود خمیر سیلیکون باعث کاهش دمای 10 – 20 درجه سانتیگراد از پردازنده می شود . هرچقدر دمای پردازنده کمتر باشد ، سرعت کلاک پالس آن بیشتر شده و سیستم عملکرد بالاتری دارد اما درصورت خرابی خمیرسیلیکون ، دمای پردازنده بالا رفته و درپی آن عملکرد سیستم کاهش می یابد به نحوی که کاربر در استفاده از آن با مشکل مواجه می شود , درنتیجه سرعت و عملکرد سیستم متناسب با سلامت یا خرابی خمیرسیلیکون است.

3.خاموش شدن سیستم هنگام استفاده :

با تمام شدن خمیرسیلیکون ، پردازنده داغ شده و فشار روی آن فراتر از حد نرمال افزایش می یابد به همین دلیل سیستم به کلی خاموش می شود تا دما و فشار را از بین ببرد . این اتفاق بسیار رایج بوده و دلیل محکمی بر تمام شدن عمرمفید خمیرسیلیکون است.

دلایل خشک شدن خمیر سیلیکون :

یکی از مهمترین دلایل تمام شدن خمیر سیلیکون ، زمان است . در اثر استفاده طولانی مدت از سیستم ، خمیرسیلیکون به تدریج خشک میشود به این دلیل توصیه میکنیم درصورتیکه از کارت گرافیک خود برای ماین ارزدیجیتال یا بازی های سنگین استفاده میکنید هرسال دستگاه خود را سرویس کنید . عوامل دیگری نظیر گرما ، سرما و رطوبت روند خشک شدن خمیرسیلیکون را تسریع کرده و باعث از دست رفتن خاصیت انتقال گرمایی آن میشوند بنابراین کارایی سیستم کاهش پیدا کرده و درصورت عدم پیگیری باعث آسیب رسیدن به پردازنده میشود .

با کم شدن خاصیت خمیرسیلیکون گرمای CPU به هیت سینک منتقل نشده و دفع حرارت بخوبی انجام نمیشود درنتیجه کارایی سیستم کاهش پیدا کرده و نمیتوان بخوبی برنامه ها را اجرا کرد . 

چگونه خمیرسیلیکون فاسد را شناسایی کنیم ؟

معمولا خمیرهای سیلیکون ها داخل سرنگ عرضه میشوند اما برای تعمیرکاران که استفاده ی زیادی دارند در قالب قوطی کوچک نیز وجود دارد . اگر هنگام خارج کردن خمیر متوجه شدید که خاصیت ویسکوزیته ( گرانروی ) خود را از دست داده و سفت شده به این معناست که خمیر غیرقابل استفاده است . برخی از خمیرسیلیکون ها ذاتا سفت بوده و نمیتوان گفت خراب شده است ، لذا بررسی کنید که خمیر از ابتدا سفت بوده یا به مرور زمان سفت شده !

از نشانه های خمیر سیلیکون مرغوب ( چه سفت و چه نرم ) این است که قدرت چسبندگی خوبی داشته باشد و هنگام بیرون آمدن از سرنگ و استفاده حین کار ، توپ توپ و یا پوسته پوسته نشود .

یکی از نشانه های فاسد بودن خمیرسیلیکون ، سفت شدن آن ( نه سفت بودن ) است . درصورت خرابی ، خمیر سیلیکون سفت شده و فرم پذیری اولیه خود را از دست میدهد . همچنین قدرت چسبندگی خود را از دست داده و هنگام استفاده لایه لایه شده و نمیتوان بصورت یکدست آن را پخش کرد . علاوه بر این ته نشین شدن و جداشدن مایع روغنی از آن نشانه از فاسد بودن خمیر دارد که نباید آن را استفاده کرد . درواقع خمیر سفت شده بطور مستقیم به پردازنده یا هیت سینک آسیب نمیرساند اما هدایت گرمایی کمتری داشته و سبب افزایش دما می شود .

اگر خمیر سیلیکون خاصیت خود را از دست بدهد ، عملکرد کلی کامپیوتر با افت شدیدی مواجه می شود . به دو روش میتوان از سلامت خمیر سیلیکون باخبر شد : 1.بوسیله ی نرم افزار       2.بصورت سخت افزاری

درروش اول با سنجیدن دمای قطعات مختلف میتوان فهمید که نیاز به تعویض خمیر حرارتی دارند یا خیر . در روش دوم با باز کردن دستگاه و مشاهده جزئیات خمیر میتوانید به میزان سلامت آن پی ببرید . در روش دوم هنگام باز و بست دستگاه اندکی اکسیژن وارد لایه های خمیر شده و باعث می شود که خمیر کارایی خود را از دست بدهد پس هنگام بازکردن دستگاه شما ناچار به تعویض خمیر سیلیکون می شوید .

گردو غبار فن ، عامل ایجاد حرارت  :

داغ شدن دستگاه های مختلف یک امر طبیعی بوده و راهکار قطعی برای حذف این گرما وجود ندارد اما اگر نتوانید این حرارت تولید شده را کنترل کنید ، منجر به کاهش عملکرد دستگاه و نهایتا آسیب به پرازنده میشود . تعویض به موقع خمیر سیلیکون و استفاده از فن مناسب به کنترل این حرارت بسیار کمک کننده است . صدای بکار افتادن فن هنگام اجرای نرم افزارسنگین نشان دهنده ی فشاری است که بر پردازنده و کارت گرافیک اعمال میشود ، همین موضوع باعث میشود تا خمیر سیلیکون بیشتر مصرف شود و درنهایت پس از مدتی خشک شده و از کار بیوفتد . خاموش شدن ناگهانی سیستم و یا داغ شدن بیش از حد آن از علائم از کار افتادگی این خمیر است .

افزایش دمای پردازنده علاوه بر اتمام عمر مفید خمیر سیلیکون ، میتواند ناشی از وجود گرد و غبار داخل فن ها و سیستم تهویه باشد به همین دلیل توصیه میکنیم هرسال کارت گرافیک و سایر دستگاه های خود را برای سرویس به مرکز تعمیرات بسپرید . 

تعویض خمیر سیلیکون

مواقعی که باید خمیرسیلیکون را تعویض کنید :

1. هنگامیکه فن به خوبی کار میکند و گرد و غباری به روی آن نیست اما سیستم همچنان داغ است .

2. زمانیکه برای تعمیر ، سرویس و یا هراقدام دیگر هیت سینک را از تراشه جدا میکنید . وقتی هیت سینک از روی پردازنده جدا شد مقدار زیادی خمیر به آن میچسبد که قابل بازگردانی نیست لذا توصیه میشود خمیر قبلی را از روی پردازنده و هیت سینک بطور کامل پاک کرده و از خمیرسیلیکون جدید استفاده کنید چراکه قراردادن هیت سینک به روی تراشه با همان خمیر قبلی باعث ایجاد حفره های هوا میشود که بعنوان عایق حرارت عمل میکنند نه رسانای حرارت ! 

درغیراینصورت هر 2-3 سال یکبار بهتر است که آن را تعویض کنید . درنظر داشته باشید تمامی خمیرهای سیلیکون کارایی یکسان نداشته اما اگر خیلی از گرافیک خود کار میکشید بهتر است هرسال آن را چک و سرویس کنید .

انتخاب نوع خمیر سیلیکون : 

بسیاری از خمیر سیلیکون های معمولی دارای سیلیکون و اکسید روی هستند درحالیکه خمیرهای مرغوب تر از رساناهای عالی گرما نظیر نقره هستند با اینحال خمیرسیلیکون های معمولی نیز میتواند نیازهای اکثر کاربران را مرتفع کند . اگر شما قصد اورکلاک سیستم خود را دارید حتما از خمیرسیلیکون های مرغوب حاوی ترکیبات عمده ی نقره استفاده کنید . این نوع خمیرها بدلیل بهره مندی از فلزات در انتقال گرما عملکرد بهتری دارند . خمیرهای Z9 و  Z6  از بهترین های بازار هستند . از جمله برندهای قابل اعتماد میان رده میتوان به محصولات گرین (Green)، کولر مستر (Cooler Master)، دیپ کول (DeepCool) و در بالا رده میتوان گریزلی (Grizzly) را معرفی کرد.

مقدار انتقال گرمای مواد با واحد وات بر متر کلوین ( w/mk ) سنجیده میشود . هرچقدر این عدد بزرگتر باشد ، ماده گرما را بهتر انتقال میدهد که برای خمیرهای سیلیکونی معمولی از 0.3 تا 2  وات بر مترکلوین است . برای خمیرهای مرغوب تر که دارای ترکیبات نقره هستند این عدد به  3 تا  8  وات بر مترکلوین هدایت گرمایی دارد . 

همانطور که گفته شد ، این خمیر ها در دو مدل سرنگی و قوطی موجود هستند که نوع قوطی مناسب تعمیرکاران است . برای استفاده شخصی بهتر است از خمیرهای داخل سرنگ به مقدار نیاز تهیه کنید اما اگر زیادتر خریداری کردید درپوش سرنگ را محکم بگذارید تا هوا وارد آن نشده و خشک نشود . سرنگ را درمحلی با دمای معمولی یا کمی خنک تر قرار دهید . از نگهداری آن در مکان های خیلی سرد یا خیلی گرم پرهیز کنید و درمعرض نور مستقیم خورشید قرار ندهید . 

برای پی بردن به اینکه زمان تعویض پد حرارتی یا خمیرسیلیکون بدرستی عمل کرده ، نرم افزار  Speccy را نصب و دما را قبل و بعد از تعویض اندازه بگیرید . دمای  CPU  و   GPU  درحالت عادی نباید بیشتر از 50 درجه باشد .

پد حرارتی ، خمیرسیلیکون یا مس ؟ کدام بهتر است  ؟

نوع دیگری از انتقال دهنده های گرمایی هستند که بصورت پد مستطیل یا مربعی برش خورده و از قبل آماده شده هستند . این نوع انتقال دهنده های حرارت ، بدلیل راحتی در استفاده طراحی شده اند . از طرفی خمیرسیلیکون وقتی روی  CPU  زده میشود نامرتب و شلخته بوده اما پدهای حرارتی ظاهر تمیزتری دارند. 

فلز مس خاصیت هدایت گرمایی بسیار مطلوبی داشته و میتوان آن را جایگزین پدحرارتی و خمیرسیلیکون کرد . برای اینکار میتوانید قطعه ی مسی را به روی پردازنده قرارداده و به روی آن از خمیر سیلیکون یا پدحرارتی استفاده کنید ، با اینکار حرارت بطور عالی به هیت سینک منتقل می شود . برخی از کمپانی ها از این روش در تولید قطعاتی نظیر کارت گرافیک استفاده میکنند . 

جمع بندی :

در این مقاله بطور کامل به معرفی خمیر سیلیکون پرداختیم . درصورت نیاز به   تعویض خمیر یا پد سیلیکون کارت گرافیک  ، میتوانید به مجموعه ی میکروتراشه مراجعه کرده تا از خمیر و پد سیلیکون مرغوب و با کیفیت عالی بهره مند شوید . چنانچه سوالی دررابطه با انواع خمیر و پد های حرارتی دارید میتوانید در قسمت دیدگاه عنوان نمایید .

با آرزوی بهترین ها برای شما عزیزان

دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *